ASUS Vivobook 16

Mocht je het gemist hebben: sinds vorig jaar is Windows op ARM-systemen weer een feit. Microsoft stoeide in het verleden al wel eens met losse ARM-versies van het besturingssysteem – met Windows RT nog altijd als de meest kenmerkende flop – maar het huwelijk kwam nooit echt lekker van de grond. Inmiddels zijn de mobiel georiënteerde ARM-processoren echter krachtiger en wordt ditmaal het volwaardige Windows 11 toegankelijk gemaakt voor de alternatieve instructieset.

Op papier hebben we het hier dus over een doorsnee laptop, met ‘gewoon’ Windows 11, maar dus zonder de traditionele x86-processor aan boord. Over het precieze verschil in instructiesets is elders al diepgaand geschreven; klik vooral door naar mijn concullega’s als dat interessant klinkt. In deze review heeft het weinig zin om dat oeverloos te nuanceren; liever hebben we het hier vooral over het resultaat. Wérkt het ook een beetje, dat hele Windows 11 op ARM? En dan dus in het specifiek de wijze waarop Asus het tackelt.

Keuze op kantoor

ASUS verwerkt ARM-processoren in meerdere telgen van het Vivobook 16-aanbod. Dezelfde laptopreeks werd geleverd in smaken met x86-cpu’s van Intel en AMD, maar kent nu dus ook een optie met Snapdragon X-chips van Qualcomm. Afhankelijk van de precieze afstelling vallen de ARM-alternatieven meestal iets goedkoper uit dan die met AMD en zeker Intel, al verschilt het niet ontiegelijk veel.

Los van de keuze is processor is er ook nog een knoop om door te hakken betreffende het scherm. Deze reeks 16 inch grote Vivobooks wordt geleverd met een chique OLED-scherm of een traditioneel LCD-paneel. Dat heeft in veel gevallen meer invloed op de prijs. De hier geteste sample betreft het instapmodel (X1607QA), met een lcd-scherm dus. Die komt met een adviesprijs van 749 euro: zeker niet te duur.

ASUS Vivobook 16 (X1607QA) – Specificaties

• Besturingssysteem Windows 11
• Processor Qualcomm Snapdragon X126100 (8 kernen, tot 2,95 GHz)
• NPU Qualcomm Hexagon (tot 45 TOPS)
• Graphics Qualcomm Adreno X1-45 GPU
• Geheugen 16GB LPDDR5X on-board
• Opslag 512 GB M.2 NVMe (PCIe 4.0)

• Scherm 16” WUXGA (1920×1200 pixels), “IPS Level” touchscreen
• Beeldverversing 60 Hertz
• Kleurgamma 45% NTSC
• Helderheid displays 300 nits
• Beelduitvoer HDMI 2.1, USB-C DisplayPort-ondersteuning
• Luidspreker“Smart Amp”-luidsprekers

• USB-aansluitingen 2x USB-A 3.2 (5 Gbps), 2x USB-C (40 Gbps)
• Overige interfaces 1x 3.5mm combo-jack
• Draadloos Wi-Fi 6E (802.11ax), Bluetooth 5.3
• Toetsenbord Full-size chiclet (1,7mm travel), backlit in koel wit
• Trackpad ”Precision touchpad”
• Camera FHD, met infraroodsensor (Windows Hello)
• Microfoon Ingebouwde array-microfoon

• Accu 70 Wh 3-cell Li-Ion
• Voeding 65 Watt over USB-C
• Behuizing Kunststof, US MIL-STD 810H
• Afmeting 357 x 251 x 17,9 millimeter (breedte x diepte x hoogte)
• Gewicht 1,88 kilogram
• Extra firm- en software MyASUS, StoryCube, ScreenXpert, GlideX

Uiterlijk en I/O

Naast betaalbaar voert ‘sober’ hier ook op zijn plek, vooral als we het hebben over de looks en bouwkwaliteit van de Vivobook 16. De laptop wordt duidelijk ingestoken als kantoortijger en draagt dus ook een zakelijk uiterlijk. Het dunne kunststoffen chassis is kantoor-grijs, met een matte afwerking voor minimale vetgevoeligheid. Nergens springen opzichte stijlelementen uit het notebook; deze Vivobook wil opzettelijk zo min mogelijk opvallen.

Dat klinkt alleszins saai, maar het past hier prima. De laptop voelt overigens alsnog stevig en modern genoeg aan voor de meesten, zonder uit de toon te vallen op kantoorvloeren. De schermranden zijn netjes dun en het muisoppervlak is hedendaags groot uitgerekt. Had je deze slanke vorm in een legering van aluminium gegoten, dan was het gewoon een fraaie luxelaptop geweest.

Datzelfde sentiment zien we ook terug in de I/O op de flanken. Er was wellicht ruimte voor meer, maar de Vivobook 16 voorziet in voldoende luxe aansluitingen voor dag-tot-daggebruik. Denk daarbij aan een moderne HDMI 2.1-uitgang en liefst twee USB-C-poorten, inclusief ondersteuning voor stroomvoorziening, beelduitvoer en in totaal 40 Gbps aan datadoorvoer. Een setje USB-A-poorten (op 5 Gbps) en de 3,5 millimeter combo-jack onderhouden ook compatibiliteit met traditionele of oudere randapparatuur.

Een toetsenbordje aansluiten zal voor de meesten niet per se hoeven: de geïntegreerde toetsen tikken namelijk nog best gedegen. We hebben het hier over een full-size en verlicht toetsenbord, inclusief een compacte numerieke cluster. De chiclet-schakelaars veren 1,7 millimeter in met een relatief zachte tast een terugvering, zij het niet per se onprettig.

Werkbaar, voor de meesten

De vraag blijft vooral: draait zo’n Snapdragon X ook een beetje Windows 11? Het besturingssysteem is in het verleden immers lastig gebleken voor ARM. Met enige zekerheid durf ik te stellen dat dat tegenwoordig toch anders ligt: globaal genomen werkt deze Vivobook 16 namelijk precies zoals je zou verwachten. Tenminste, zolang je niet al te veel specifieke software of games draait.

Van beeldschermen uitbreiden tot Excel en van het verplaatsen van bestanden tot Spotify: nergens wijkt de Windows-ervaring wezenlijk af van een traditioneel x86-systeem. Voor de meeste mainstream gebruikers is het verschil praktisch onmerkbaar – sowieso voelt het ook niet trager. Sterker nog: de laptop start sneller op en ontwaakt vlotter dan menig Intel-alternatief.

Eerlijk is eerlijk: het verbaasde mij enigszins dat Lightroom en Photoshop op het ARM-systeem draaien – en dat ook veel kleinere Steam-games, denk aan Balatro of Into the Breach, gewoon prima werken. Het is echter ook aan deze kant van het applicatie-spectrum dat de laptop steeds vaker afwijkingen vertoont. Ondersteuning voor veel games en applicaties blijft vaak onduidelijk eigenlijk alle Adobe-programma’s, naast de twee genoemde werken, niet op ARM-systemen. Daardoor valt de laptop al snel af voor gebruikers die specifieke (Windows-)software willen gebruiken.

Ook valt op dat de ARM-aanpak her en der wat meer bugs losmaakt in Windows. Die zijn vaak minder ingrijpend, maar vallen desalniettemin op. Zo worden grafieken over data-overdracht wrang doorgetrokken of vertonen menuutjes rare imperfecties. Andere keren crasht een non-cruciaal achtergrondproces waar je voorheen nog nooit van gehoord hebt. Dat maakt het systeem toch iets minder aanlokkelijk voor gebruikers die kritisch over stabiliteit zijn.

De laptop van de lange adem

Wat de Vivobook 16 met Snapdragon X inlevert in stabiliteit, wint het echter wel in ruw rendement. De laptop is uitgerust met ‘slechts’ een 70 wattuur accu, maar houdt het alsnog bizar lang uit zonder netstroom. In PCMark 10’s videobenchmark klokt de Vivobook 16 een uptime van maar liefst 25 uur en 40 minuten, met de schermhelderheid en het speakervolume halverwege. Dat is simpelweg de langste test die ik daarmee heb mogen draaien. Weinig x86-laptop, zelfs met 99 wattuur accu’s, komt in de buurt van dat soort resultaten.

Dergelijke resultaten zijn prima door te trekken. Ben je louter aan het browsen, spreadsheets in aan het vullen of wat teksten aan het tikken, dan ga je meerdere dagen aan werktijd aan een volle batterij halen. De accu loopt vanzelfsprekend sneller leeg bij zwaardere bezetting, al is nog maar de vraag of de doelgroep van deze Vivobook dat regelmatig vereist.

Meer rendement dan rekenkracht

Wat betreft prestatiedrang draait de Snapdragon X nog aardig mee – tot op een zekere, realistische hoogte dan. In Geekbench 6 zien we dat de rekenkracht in alledaagse taken grofweg tweederde bedraagt van een relatief krachtige AMD Ryzen AI 9 HX 370. Haal je die van de netstroom af, dan hebben we het over hoogstens 23 procent lagere resultaten. Dat is, zeker gezien de prijs en het inherent lagere stroomverbruik, niet het minste resultaat.

In zwaardere tests valt de Snapdragon X wel enigszins door de mand. Een enkele kern rendert statische 3D-afbeeldingen ruim twee keer zo traag als eerder genoemde AMD-alternatief. Acht van die kernen leggen het daardoor ook direct af tegen hedendaagse waar van de concurrenten. Des te complexer de CPU-taak, des te groter de achterstand van de ARM-processor, zo lijkt het.

Wel moet gezegd worden: de Vivobook 16 wordt zelden heet of luid. In die zwaardere tests laten de ventilatoren weliswaar van zich horen, maar nooit op storende niveaus. De warmte- en geluidsproductie blijft ver onder de niveaus van, bijvoorbeeld, zwaarder uitgeruste gaminglaptops.

De grafische prestaties zijn, enigszins naar verwachting, nog iets minder rooskleurig. In 3DMark’s complexe Solar Bay-test vertoont de geïntegreerde Adreno-processor een boel zwarte artefacten en wordt uiteindelijk een score gehaald die onder de helft van die van de ROG Ally zit. Nota bene een kleiner systeempje, met een nog lager stroomverbruik. Vergelijk je dat met de interne GPU van een moderne en slanke Intel-laptop (zoals de Zenbook Duo) dan zakken de relatieve prestaties tot ongeveer een derde.

De tests onderstrepen vooral: de Snapdragon X is niet gebouwd om door games of zware taken te pompen. Hier schemert des te meer de oorsprong van Qualcomm-chips door: het draait hoofdzakelijk om een fraai mobiel rendement. Dat doet de Snapdragon X ook met verve, waar de APU zich duidelijk (nog) niet optimaal leent voor 3D-renders of stevige productiviteit. Dat was ergens te verwachten, maar het moet alsnog gezegd worden.

Een helder en nog aardig kleurrijk sRGB-scherm

Eveneens in lijn met de verwachtingen: het scherm van de Vivobook 16. In dit geval hebben we het dus niet over een OLED-paneel, maar traditioneel LCD. Die is weliswaar opgehoogd naar een 144 hertz beeldverversing, maar verder is het niet bepaald een hoogvlieger. Tenminste, dat is wat dat kleuren- en responstests ons vertellen.

Het LCD dekt een nog aardige 95,1 procent van het sRGB-kleurenspectrum en is bovendien aardig gekalibreerd voor die standaard. Gemiddeld meten we een delta-E van 1,47 – met alleen in de diepere blauwtinten wat uitschieters. Voor de meesten zal dat amper merkbaar zijn.

Het scherm oogt overwegend realistisch voor het gros van de digitale content en komt met een nog relatief felle piekhelderheid: 391 nits. Wat betreft uniformiteit valt de rechterkant, vooral onderin, een tikkeltje donkerder uit – al is het meestal niet storend. Enkel in hagelwitte scenario’s valt op dat de uiterste rand van het scherm wat minder fel wordt.

Een echt creator- of entertainmentscherm is dit beduidend niet. Voor bredere kleurengamma’s als DCI-P3 worden geen profielen aangeboden en het scherm dekt ook slechts 70,8 procent van dat spectrum; veel te weinig om daarop mee te draaien.

Ook valt de responstijd te traag uit om aan die 144 hertz te voldoen. Grijstransities duren gemiddeld ongeveer 14 milliseconde, waardoor er wat ghosting kan ontstaan op hogere beeldfrequenties. Met die responsiviteit is het scherm beter af bij 60 hertz, wat voor het meeste dag-tot-daggebruik ook helemaal prima is.

Het moge duidelijk zijn: deze Vivobook is niet bedoeld om competitief te gamen of om kleurcorrecte taken op uit te voeren. Op de meeste fronten voelt het toch beter dan menig model in zijn klasse, met prima sRGB-prestaties en voldoende helderheid voor enige inzetbaarheid in lichte omgevingen. Gebruikers die echt iets kleurrijkers, fellers of responsievers zoeken, zijn beter af bij de OLED-alternatieven van deze reeks Vivobooks.

Slaagt de Vivobook 16 met Snapdragon?

Onderaan de streep kan de Vivobook 16 alsnog prima uit de voeten, ook met de Snapdragon X. Het is misschien niet de meest traditionele of stabielste Windows-laptop, maar dat zit ‘m vooral in randgevalletjes en selecte use cases. De dagen van Windows RT liggen, godzijdank, alweer even achter ons.

Toegegeven: deze Vivobook 16 valt af als je beroep wilt doen op specifiekere software of als je de allerhoogste prestaties zoekt in productieve software. Daarvoor brengt dit kaliber ARM-chips te weinig compatibiliteit, laat staan echt ruwe rekenkracht.

Tegenover die kanttekening staat echter wel een uitzonderlijk goed (accu)rendement, waar je makkelijk dágenlang mee kunt tikken, browsen of bingen. En dat is toch iets waar traditionele Windows-laptops op het prestatiegedreven x86 regelmatig op achterlopen. Voor de casual Windows-gebruiker wint ARM op die manier meer en meer aantrekkingskracht. In ieder geval als we het over de Vivobook 16 hebben.