Steam Controller

Anno 2015 kwam Valve, destijds denderend hard op hun Steam-trein, op de proppen met een volledig eigen onderneming in de peripherals. Terwijl de software-fabrikant aan de top van de digitale winkelketens stond, wilde het diens populaire pc-ervaring ook meenemen naar de woonkamer. Pc-games, eindelijk op het “grote scherm” — dat was het idee.

Steam hoopte die revolutie aan te zwingelen middels twee nieuwe, voor het eerst fysieke producten. De Steam Link settopbox maakte het mogelijk om de Steam-ervaring naar een ander scherm te streamen, terwijl de Steam Controller zich opstelde als dé manier om al je pc-games (ook lekker onderuitgezakt) te kunnen bedienen.

Twee flinke ambities, die vanaf eind 2015 schappelijk geprijsd werden op respectievelijk 54,99 euro…

Kortstondige coup d’apparatuur

Spoel twee jaar vooruit, en het concept van de Steam Link valt al enigszins door de mand. Slimme televisies leerden om zélf allerlei internetbronnen binnen te halen, waarmee het stream-doosje van Valve in mum van tijd overbodig werd. Vanaf eind 2017 liet de Steam Link zich met regelmaat onderdompelen in oplopende kortingen, waarna de voorraad gestaag oploste.

Kort daarna werd Steam Link omgedoopt tot app, die je Steam-bibliotheek inmiddels naar vrijwel elk apparaat doorlust.

Rond diezelfde tijd werd bovendien nieuwe firmware voor Valve’s gamepad uitgerold. Hiermee kon het apparaat ook verbonden worden via Bluetooth, wat hand-in-hand ging met de nieuwe (mobiele) applicatie.

Dé controller voor je pc?

De Steam Controller hield het dus langer uit dan de Link, maar ook die heeft Valve recentelijk richting de eeuwige jachtvelden gestuurd. Eind 2019 mocht de ambitieuze gamepad voor vijf dollar op de kop, waarmee Valve’s laatste oplage in enkele dagen geloosd kon worden. De fabrikant liet even later weten dat de productie stop was gezet.

Het voelde als een oneerbiedige dood voor wat ooit zo hoopvol begon. Toegegeven, Valve’s hele onderneming was nooit de revolutie die het eens opgehypet had, maar er zat wel wat in. De Steam Controller kon (en kán) je pc aansturen op manieren die ook hedendaagse producten niet na kunnen bootsen — en sommige gamers voelt dat toch als een gemis.

Waar ging het dan mis met de woonkamerdromen? Wat maakte het dat Valve (voorlopig) geen heil meer ziet in harde waren als deze? Het is tijd voor een port mortem ontleding van de Steam Controller, anno 2020.

De Steam Controller lanceerde eind 2015 dus tegen een richtprijs van 54,99 euro. Daartegenover kreeg je het concept van een “ouderwetse” gamepad, maar dan uitgerust met technisch vernuft om — bijvoorbeeld — een muis te emuleren. Valve’s ideologie achter het apparaat was dat het uit de voeten moest kunnen met élke pc-game — ook al dien je de controller daarvoor specifiek af te moeten stellen.

Steam Controller – Technische specificaties

• Gebruik Bedraad of draadloos, tot circa vijf meter
• Receiver USB-A dongle / Bluetooth
• Stroomtoevoer Twee AA-batterijen / Micro-USB-kabel
• Firm- en software Te vinden in Steam Big Picture
• Joysticks Twee aanraakgevoelige schijven, één analoog convexpookje
• Vibratie “HD Haptic”-motoren onder beide touchpads
• Knoppen Vijftien programmeerbare toetsen (digitaal meer), één Steam-knop
• Trekkers Tweemaal, met “tactile” klik onderop
• Extra sensoren Gyroscoop
• Gewicht 280 gram (inclusief batterijen)
• Materiaal Voornamelijk kunststof
• Ook inbegrepen Twee Duracell AA’s, receiver, micro-USB-kabel, USB-verlengstuk

De welbekende directional pad en het secundaire pookje van een traditionele controller maken hier dan ook plaats voor twee touchpads. Deze zijn, zonder twijfel, Valve’s grootste afwijking van de controllernorm. Verrijkt met wat haptic feedback stellen deze tastplaatjes de pc-gamer in staat om allerlei digitale toetsen, pookjes of muisbewegingen te emuleren. Briljant concept, en het werkt. Tot op zekere hoogte dan.

Persoonlijk heb ik de touchpads nooit gezien als een ware vervanging voor hetgeen ze na willen bootsen. Het bedienen van een denkbeeldige trackball op afstand is inderdaad geinig (en soms enorm handig), maar in legio games verdient het zelden de voorkeur.

Leercurves en luid gekraak

An sich zijn de aanraaksensoren aardig precies af te stellen, maar het vergt een flink wenproces om er echt snelle finesse in te kunnen krijgen. Ongeacht of je het als D-pad, muis of pookje wilt gebruiken; het is een proces…

De twee “uilenogen” van de Steam Controller buigen weliswaar heel lichtjes naar binnen — iets wat het hele torso van het apparaat lijkt te doen — maar meer dan eens zal je de kluts kwijtraken over waar je duimen zich precies bevinden. En zelfs als je die grip wél onder de knie hebt, reageert het apparaat alsnog niet altijd naar verwachting.

Van een traditioneel pookje voel je meteen waar het midden en de uiteindes zitten; de Steam Controller vereist daarin dus aanzienlijk meer oefening, eer het apparaat natuurlijk aanvoelt. De haptics helpen daarbij enigszins, maar het ongemakkelijk luide “gekraak” dat de trilmotortjes soms produceren, maakt de situatie er niet veel beter op.

Echt sexy klinkt het apparaat dus ook niet bepaald — al blijk je de controller wel te kunnen laten “zingen”.

Weinig hoogvlieger(s)

Dat onthaal van onwennigheid zorgt ervoor dat dit apparaat al meteen een moeilijke indruk wekt. De Steam Controller barst van de ambitieuze potentie, maar in een groot deel van de onderliggende facetten is het absoluut geen hoogvlieger.

Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld de gyroscopische bewegingssensoren in het apparaat, die naar mijn idee maar zelden echt nut hebben. Ja, het werkt en je kúnt bepaalde bewegingen laten vertolken naar je scherm, maar verrijkt dat je spelervaring op intuïtieve wijze? Zelden.

Legio dappere mede-gamers hebben tijd en moeite geïnvesteerd om controllerprofielen te delen voor verschillende games, waardoor onnodige tweak-tijd voorkomen kan worden. Tegelijkertijd zijn juist de profielen die het best werken, vaak vertolkingen van control schemes van officiële(re) aard. Misschien zijn ze miniem verrijkt met een geëmuleerde muisbeweging of twee, maar echt mindblowing zal het dus niet snel worden.

Zo laat de Steam Controller vrijwel ál zijn unieke features weerleggen. Voor een handvol gamers zijn het misschien precies dé features die voor hun specifieke game-scenario’s tegemoetkomen, maar ik durf te stellen dat de meesten uiteindelijk toch liever voor het muis en toetsenbord kiezen, dan wel een doodnormale controller.

Meer Steam dan Controller

Vooral dat laatste is naar mijn idee een doodslag gebleken voor de Steam Controller. Valve’s passieproduct emuleert weliswaar een boel geinige features, maar wanneer het daadwerkelijk een controller moet zijn, steekt het schraal af tegen de gevestigde orde.

Van de onprettig korte trekkers — tot ziens trouwens, arcade-racers en Trials-fanaten — tot aan de vreselijke “klik” van veel van de knoppen; de Steam Controller voelt nergens enorm weloverwogen. Het apparaat ratelt, de plaatsing van sommige knoppen voelt twijfelachtig en het geheel mist op veel fronten een verfijnde touch.

Met die touch moet je sowieso oppassen, want de golvende en glanzende plastic behuizing vangt al snel vettige vlekken. Absoluut geen dooddoener natuurlijk, al kan het wel bijdragen aan het soms wat goedkope gevoel van het geheel.

Zeg wat je wilt over PlayStation, Xbox of Nintendo; maar die gasten snáppen controllers. Ze kennen de ins en outs van knoppen, curves, trekkers, handliggingen en pookjes.

Daartegenover staat Steam dan, met een haast vormloze, krakende en snel bevlekte “blob” aan randapparatuur. Het zal vast iemand zijn of haar ding zijn, maar ik begrijp waarom velen voor 54,99 euro (toch iets meer dan je PlayStation- of Xbox-controller) hier niet wild voor gingen.

Het einde van Valve’s controllerrevolutie

Bijna drie jaar nadat de Steam Controller het daglicht zag, publiceerde Valve een grootschalig onderzoek naar controllergebruik op Steam. Wat bleek? Ruim anderhalf miljoen gamers hadden sinds 2015 een Steam Controller in gebruik genomen, tegenover de slechts half miljoen in het eerste halfjaar na release.

Dat klinkt als een overwinning, maar het verbleekt natuurlijk tegenover de triomfantelijke Xbox 360-controller, die maar liefst achttienmaal vaker aangesloten werd. Misschien omdat velen er al zo eentje hadden liggen, misschien omdat-ie goedkoper op de kop te tikken was.

Desalniettemin bleken ook de controllers van de PlayStation 4, Xbox One en PlayStation 3 populairder op Steam, dan Steams eigen invoerapparatuur.

Hoe je het ook wendt of keert; de Steam Controller had wel degelijk een eigen afzetmarkt. Maar die hele controllerrevolutie voor pc-gamers? Die is nooit helemaal van de grond gekomen. Rechts en links verkoos men overduidelijk een “ouderwets” stukje apparatuur boven Valve’s tweakbare toekomstbelofte. En ik mag aannemen dat inmiddels logisch is waarom.

Iets té niche…

Als je ’t mij vraagt, heeft Valve zich simpelweg vergist over hoeveel gamers precies afstand wilden nemen van hun muis en toetsenbord, dan wel het hele bureau.

Met de Steam Controller kún je inderdaad een paar stappen terug doen van je vertrouwde apparatuur, maar wíl je eigenlijk wel dat potje Civilization verder opakken vanaf de bank? Ik voel de noodzaak nergens.

Heb je een ontiegelijk specifiek nut voor de Steam Controller en zijn unieke capaciteiten, dan zit (of zat) er zeker brood in Valve’s ideeën. Ben je echter op zoek naar een “gewoon” goede controller voor pc-games, dan is er nooit reden geweest om af te wijken van de norm — afgezien van die twee dagen dat je dit passieproject voor vijf ekkies op kon pikken, dan…

Momenteel zijn er waarschijnlijk twee miljoen Steam Controllers in omloop. Als het aan Valve ligt, dan blijft het daar ook bij. Prijs jezelf gelukkig als je ‘m ooit voor een prikkie op hebt gepikt, maar voor zij die dat niet gedaan hebben; je hebt geen enkele revolutie gemist.