Steam Deck

Valve’s voordelige voorstel?

Allereerst: de Steam Deck zet ontiegelijk sterk in wat betreft prijs. Het basismodel bedraagt 419 euro, waar luxere varianten (met hoofdzakelijk meer en snellere ssd-opslag) respectievelijk 549 euro en 679 euro kosten. Tegenover die tarieven — plus een paar maanden aan wachttijd — biedt Valve een alles-in-één handheld die via SteamOS toegang heeft tot, op papier, elke Steam-titel ooit.

Valve steekt de Steam Deck verder relatief ‘open’ in. Naast het afgebakken SteamOS (via Valve’s eigen Proton) is de handheld ook verrijkt met een toegankelijke Linux-omgeving én de mogelijkheid om allerlei andere besturingssystemen “ernaast” te draaien. Even een side boot aanmaken om gewoon heel Windows 11 op de Steam Deck te zetten, is een kleine moeite. Valve vindt het overigens ook helemaal prima.

Die toegankelijke attitude siert de Steam Deck, maar laten we voor vandaag grotendeels terzijde. Wat voor een review als deze immers relevanter is, is hoe Valve’s machine als op zichzelf staand systeem presteert. En zeker als we Valve’s compacte totaalpakketje in acht nemen, krijg je aardig wat prestaties terug voor de adviesprijzen.

Steam Deck (512 GB) – Technische specificaties

• BesturingssysteemStandaard SteamOS 3.0 (+ KDE Plasma)
• APUAMD ‘Van Gogh’ Zen 2/RDNA 2 (7 nm TSMC)
• CPU4 core / 8 threads Zen 2-processor (2,4 GHz – 3,5 GHz)
• GPU8 RDNA 2-werkgroepen (1,0 GHz – 1,6 GHz)
• Geheugen16 GB LPDDR5 (5.500 MT/s)
• Opslag512 GB NVMe SSD (PCIe 3.0 x4), M.2-2230
• Scherm7″ IPS-LCD, aanraakgevoelig
• Resolutie1200 x 800 pixels (16:10-beeldverhouding)
• Schermhelderheid400 nits (+ geïntegreerde lichtsensor)
• BeeldverversingMaximaal 60 Hertz
• Controller-inputNaar Xbox-standaard + 4 aanpasbare rugtoetsen
• Additionele input2 haptische touchpads + 6-assige gyroscoop
• Accu40 WHr lithium-ion (circa 2 tot 8 uur speeltijd)
• LuidsprekersStereo speakers (geïntegreerde DSP)
• Poorten3,5 mm audio-uit, USB-C
• DraadloosBluetooth 5.0, Wi-Fi (802.11a/b/g/n/ac)
• Optionele opslagUitbreidbaar met microSD-kaart (UHS-I)
• GewichtCirca 669 gram
• Afmetingen298x 117 x 49 millimeter (breedte x lengte x hoogte)
• InbegrepenUSB-C-stroomadapter (+ mesh-draagzakje), officiële Steam Deck draagkoffer, microvezeldoekje

Een handheld met complexe compatibiliteit

Valve’s eerste handheld draait standaard het huiseigen SteamOS 3.0: een op Linux gebaseerd besturingssysteem voor Steam. De software stelt je in staat om de complete spelbibliotheek van Valve te verkennen, aan te schaffen en te installeren op de Steam Deck. Los van de inbegrepen KDE Plasma-desktopomgeving en eventuele andere bootables is de Steam Deck simpelweg Steam, maar dan als draagbare spelcomputer.

Per toegewijde Steam-sneltoets navigeer je gemakkelijk door de virtuele omgeving; een snelmenu aan de andere kant biedt vlotte aanpassingen en inzichten in en rondom het apparaat. De interface spreekt voor zich en werkt opvallend intuïtief. In alles voelt de Steam Deck als een moderne en vooral complete handheld, meer dan bijvoorbeeld de Nintendo Switch rond diens lancering voorstelde.

Als eigenzinnig apparaat is er uiteraard wel iets te doen over wat wel en niet op de Steam Deck draait. In theorie kan nagenoeg elke Steam-titel geïnstalleerd worden, maar de mate van speelbaarheid kan hevig verschillen onder de duizenden titels in de Steam-catalogus. Om die compatibiliteitskwestie inzichtelijk te maken, kwam Valve op de proppen met een net verficatiesysteem. Per game wordt getest in hoeverre de Steam Deck compatibel blijkt, compleet met stoplichticoontjes ter snelle indicatie.

Pro-tip: Check je compatibiliteit met de Deck

Extra relevant: Valve biedt een Steam Deck Verified-webpagina aan, waar pc-gamers direct in kunnen zien hoeveel van hun eigen bibliotheek speelbaar is op de Steam Deck. Een toegewijd team binnen Valve werkt ondertussen voortdurend aan nieuwe verificaties.

Tegelijkertijd motiveert zo’n classificering ontwikkelaars om ook beter voor de Steam Deck te programmeren, gezien de beste ‘Steam Deck Verified’-games ook weer netjes uitgesteld worden in de winkelomgeving van Steam — zeker als je nieuwe games zoekt op de Steam Deck zelf. Daarin schuilt natuurlijk een kracht die weinig andere partijen zouden hebben bij het op de benen zetten van een handheld-pc. Valve heeft zowel de spellen als de spelers; dat is een uitzonderlijk sterke synergie om een nieuw stuk hardware aan toe te voegen.

Inmiddels zijn al honderden titels volledig geverifiëerd, maar ook games die niet per se honderd procent compatibel zijn, draaien in veel gevallen alsnog op de Steam Deck. Soms dienen er digitale formuliertjes afgevinkt te worden met een virtuele muis, andere keren moeten grafische instellingen en besturing volledig handmatig opgemaakt worden. Het gemakkelijke touch-toetsenbord draait soms overuren wanneer launchers om inloggegevens bedelen. Maar toch: negen van de tien keer, werkt het allemaal wel. Enkele onomzeilbare anti-cheat-blokkades daargelaten…

Input in orde

Met dank aan het werk rondom de Steam Controller is Valve tegenwoordig prima in staat om besturing aanpasbaar te maken. Niet alleen herkennen geverifieerde titels de input van de Steam Controller direct, gebruikers mogen ook allerlei eigen profielen inrichten. Op veel fronten is het gedrag van de besturingscomponenten makkelijk naar wens om te buigen — en uiteraard per titel op te slaan.

De twee inklikbare touchpaneeltjes bijvoorbeeld — ditmaal al vele malen prettiger in het haptische gebruik — fungeren vaak automatisch als digitale pookjes, maar kunnen omgevormd worden tot trackballmuis of flexibel macropaneeltje. De Steam Deck biedt bakken input-gereedschap; hoe en wanneer het ingezet wordt, ligt volledig bij de gebruiker.

De Steam Deck komt verder ook met touchbesturing en bakt, wederom, een gyroscoop in. Alles is per game aanpasbaar en wel. Als unicum zijn ook analoge pookjes — ditmaal twee stuks, dank Gabe — van een geinig foefje voorzien. Doordat de sticks touch capacitive zijn, voelen ze of er een duim op rust of niet. Naast Aperture Desk Job, Valve’s eigen demonstratiegame voor de Steam Deck, zullen features als deze lang niet altijd vanzelf een nut vinden, maar het biedt mogelijk wat extra besturingsmogelijkheden, zonder overdadige extra knoppen.

Over additionele toetsen gesproken; de Steam Deck biedt achterop vier stevige flipper-knoppen. Wat extra input komt immers goed van pas om complexe pc-games toch aan een controller-achtige lay-out te binden. Jammerlijk is wel dat de extra knoppen ietwat stijfjes aan kunnen voelen, met weinig vergevingsgezindheid wat betreft de hoek van drukbewegingen.

In zowel bumper- als rugtoetsen is Valve flink verbeterd sinds hun eerste poging, maar het gros van de knoppen baadt ook weer niet bepaald in overdadige luxe.

Sowieso moet gezegd worden dat de Steam Deck simpelweg prettig in de palmen ligt. Het toch aardig omvangrijke gamingtablet is met circa 669 gram zeker niet de handzaamste handheld, maar de ligging bevalt goed. Ook met grotere handen of langere vingers is het apparaat nog gemakkelijk te bedienen; zelden wordt het gebruik krampachtig.

Moderne, maar mobiele rekenkracht

Met een vrachtlading games en voldoende besturingsmogelijkheden komt Valve al een heel eind. Maar dan alsnog heeft de Steam Deck zich nog te bewijzen op een hardware-technisch front. Hoe vlot draait de systeempje al die verschillende spellen? Nou, bijzonder fraai, zo blijkt al snel.

Voor de rekenkracht heeft Valve aangeklopt bij AMD, voor een portie Zen 2 en RDNA 2. Een dergelijke combinatie van CPU en GPU is haast identiek aan wat AMD bakte voor PlayStation en Xbox deze generatie, zij het nu op kleinere schaal en met lager stroomverbuik.

AMD’s zogeheten ‘Van Gogh’-APU bestaat uit vier kernen aan Zen 2-processor (2,4 GHz ~ 3,5 GHz) en acht grafische werkgroepen op RDNA 2-architectuur (1,0 GHz ~ 1,6 GHz). Samen delen de componenten 16 GB aan LPDDR5-geheugen, geklokt op een fraaie 5.500 MT/s. Qua opslag varieert de snelheid en het volume per model, maar de meest luxe SSD’s zijn alsnog beperkt tot de PCIe Gen 3-interface. Lees: snel genoeg voor hedendaagse games, maar geenszins “next-gen”.

Een mondvol gebrabbel over chips staat in dit geval tot een uitzonderlijk sterk spelsysteem, zeker gezien de grootte en het gewicht. Met behulp van AMD’s architectuur is de chip in staat om high-end spellen efficiënt draagbaar te maken. Ook op lagere wattages, in dit geval tussen de 4 en 15 watt, presteert deze APU alsnog sterk. Van complexe physics-problemen tot efficiënte Variable Rate Shading: als een soort mobiel gemaakte Xbox Series S kan de Steam Deck het gewoon hebben.

Optimaliseer naar wens, maar beperk de warmte

Op het circa 1280 bij 800 pixels scherpe scherm zijn nagenoeg alle moderne spellen wel zo af te stellen dat ze 30 of zelfs 60 frames per seconde kunnen klokken. De ene keer vergt dat meer moeite dan de andere keer, maar de resultaten mogen er wezen. Vaak komt het met minder concessies dan je zou denken.

Een moderne, mooie game als Star Wars: Jedi Fallen Order draait standaard al 30 fps, maar is met wat aanpassingen gemakkelijk richting 60 fps te pompen, zonder ooit echt lelijk te worden. Ondertussen brandt deze chip natuurlijk op een rotsvaste 60 fps door allerlei indietitels en klassiekers uit de pc-wereld. Een game als Portal 2 speelt soepeltjes en oogt prachtig op de Steam Deck, zonder enige moeite.

Wie grafisch moeilijke games wat verder duwt, merkt wel dat de Van Gogh-chip flink heet op kan lopen. De opgebouwde hitte achter het scherm blijft vrij van vingeroppervlakken, maar het systeem warmt absoluut merkbaar op. De ingebouwde ventilator suist in de piekmomenten behoorlijk luid, terwijl het een soort ovenlucht van je wegblaast. Valve werkt ondertussen voortdurend aan betere (en uiteraard aanpasbare) fancurves, maar echt doodstil zullen de zwaarste spellen nooit worden.

Warme chips of niet; het is magisch om te zien dat ook veeleisende spellen alsnog speelbaar zijn op de Steam Deck. De machine is een prachtig vehikel om je backlog vol Steam Sale-aanslagen mee weg te werken, waar je ook bent. In dat opzicht is Valve al geslaagd in het uitrollen van “dé draagbare pc”, zij het in flinke parten ook te danken aan AMD’s kunde.

Audiovisueel voldoende

De verdere vertoning van die spellen mag er ook absoluut wezen. Met een 7 inch schermgrootte is het 720p-achtige display bijzonder scherp, maar ook opvallend fel. Met een 400 nits piekhelderheid heeft het scherm van de Steam Deck een aardige punch; ruim voldoende om door wat daglicht te pompen. De luxere anti-glare afwerking van het duurste model helpt daar ongetwijfeld een handje bij, al blijft het LCD-paneel zelf alsnog opmerkelijk intens.

Wat betreft kleurdiepte heeft de Steam Deck voldoende in huis, zonder echt uit te blinken. Het display heeft een prettig contrast en oogt relatief neutraal, maar zelden spatten de kleuren echt van het scherm. Een hedendaags laptopscherm op “IPS-niveau” oogt al snel wat voller, om nog maar niet te spreken over OLED. Voor tal van je pc-games voldoet dit vlotte 60 Hz-schermpje natuurlijk allang, maar de Steam Deck is verder geen hoogvlieger in displaytechnologie of kleurrealisme.

Valve bakt verder ook twee slimme luidsprekers in, welke een aardig ruimtelijk en omvangrijk geluidspalet opwerpen. De stereo-opstelling is in ieder geval in staat om over de ventilatoren heen te tetteren, al verliest het rond dat volume enige nuance. Ook op dit audiofront is niet per se sprake van de hoogst haalbare immersie, maar qua A/V biedt de Steam Deck meer dan genoeg.

Accuduur als “dingetje”

Al die fraaie specificaties en felle schermen doen uiteraard een aanslag op de houdbaarheid van de Steam Deck. Ja, het is een krachtige en mobiele pc, maar gaat dat ook lang mee? Nou, nee. Met de ingebouwde 40 wattuur accu beweert Valve “2 tot 8 uur” aan speeltijd te garanderen — en dat kán — maar de batterijduur verrast alsnog vaak. En dan niet in de positieve zin.

Wie een zwaardere titel aanslingert op een zonnige middag, moet wel opvallend snel beroep doen op USB-C-beademing. Na anderhalf uur de Jedi, Master Chief of Doomslayer uitgehangen te hebben op de bank, loop je al tegen de eerste noodkreten aan. Ergens is dat begrijpelijk, maar wees gewaarschuwd als je accurendement hoog hebt zitten.

Een lange avond volledig draadloos uitzitten met de Steam Deck is uiteraard haalbaar, al wordt het simpelweg beperkt tot de 2D-platformers of datingsimulatoren. Optioneel kunnen zwaardere games ook snel gelimiteerd worden in framerate, voor net dat beetje accubonus. Zulke concessies zijn logisch, maar ze schuren met de hoge gadgetfactor van de Steam Deck. Niet alles aan de draagbare pc van onze dromen kon blijkbaar direct realiteit worden. Accu’s zijn en blijven een ding.

Dat maakt ook het moeilijke vervangen van de accu “een dingetje” voor de Steam Deck. Valve vindt het helemaal prima als gebruikers even hun Deck openschroeven, maar de uniek gevormde batterij ligt lastiger dan in menig laptop het geval is — niet iedereen vervangt dat zo gemakkelijk. Opmerkelijke designoverwegingen als deze doen twijfelen over de toekomst van de Steam Deck, zeker op de lange duur. De hoop is vooral dat deze eerste batch accu’s het niet al te snel begeeft…

Overigens laadt de Steam Deck ook niet bijzonder snel op. Met de bijgeleverde USB-C-adapter wil het makkelijk vier uren duren om de batterij weer enigszins te revitaliseren voor een nieuwe sessie. Wederom is dat geen doodzonde, maar wederom voelt het wel weer wrang. Tegelijkertijd helpt een limiet op de stroomtoevoer mogelijk wel weer met het waarborgen van de levensduur van de accu. Het is wat, zo’n apparaat mobiel maken.

Een open houding in I/O

Qua uitbreidbaarheid houdt Valve de Steam Deck wederom vrij open. Een bijbehorende dockingstation voor de handheld werd reeds aangekondigd (en tot twee keer toe uitgesteld), maar is niet de enige manier om de Steam Deck aan meer apparaten te hangen. Valve geeft zelf al netjes aan: vrijwel elke USB-C-hub met stroomvoorziening kan, in principe, hetzelfde als het officiële dockingstation. Prik er naar hartenlust je eigen alternatief in.

Over stabiele USB-C-compatibiliteit is natuurlijk nog veel te doen, maar Valve mag geprezen worden voor de toegankelijke uitbreidbaarheid van de Steam Deck. Wie het blieft, kan het apparaat compleet omvormen tot desktopcomputer. Een simpele DisplayPort-adapter stelt je al in staat om een extra scherm aan de Deck te hangen, terwijl USB-hubs het mogelijk maken om je favoriete muizen en toetsenborden in te zetten of om de ethernet-kabel aan de Deck te hangen. Niet het punt van de Steam Deck, maar desalniettemin een consumentvriendelijke houding.

De Steam Deck ‘begrijpt’ allerlei verschillende randapparatuur en Valve werkt voortdurend aan meer compatibiliteit. Daaronder valt ook de directe ondersteuning van Bluetooth 5.0 — een stukje connectiviteit waar Switch-gebruikers nota bene jaren op hebben moeten wachten. Valve maakt er bijna een punt van om alle I/O zo ‘open’ mogelijk te houden. Zo kan ook de opslag gemakkelijk uitgebreid worden met een microSD-kaartje — bijvoorbeeld voor wat oudere spellen.

Alle hens aan Deck

De Steam Deck is met vlag en wimpel geslaagd als draagbare game-pc. Niet alleen is het apparaat in staat om talloze pc-games soepeltjes speelbaar te maken, Valve doet het ook nog eens met een eigen charme. De Steam Deck is, naast een relatief luxe handheld, bovenal een opvallend ‘open’ systeempje, zoals een pc hoort te zijn. Soms zit er nog een technisch knikje in de kabel, maar Valve blijft voortdurend verbeteringen uitrollen. Je voelt dat het apparaat van goede huizen komt.

Zonder al te veel inzet staat de Steam Deck overeind als een intuïtieve en gebruiksvriendelijke handheld, maar juist het tweaken maakt dit apparaat een geval apart. Zet de prettige touchpanelen om tot muis in strategiespellen of maak complexe MMO’s speelbaar met persoonlijke macro-menu’s: de Steam Deck kan het allemaal. Valve’s toegankelijke houding in uitbreidbaarheid en bijvoorbeeld ook eigen besturingssystemen draagt des te meer bij aan die flexibiliteit.

De soms beperkte accuduur loert als de pijnlijkste misser voor de Steam Deck. High-end games op het toilet kunnen spelen is ronduit magisch, maar een flinke treinreis kan al kantje boord worden voor deze machine. Met alsmaar slimmere aanpassingen is het verval van de batterij te beperken, maar de Deck blijft soms alsnog kort van adem. En toch: totdat de accu het begeeft, is de Steam Deck toch een beetje een droom die werkelijkheid blijkt geworden.