Wie gaat de “console war” winnen?

Ze zijn voortdurend besproken, tegen elkaar afgewogen, in de voorverkoop getreden én alweer uitverkocht. De run op de concurrerende PlayStation 5 en Xbox Series X/S is in volle gang; een nieuwe “console war” ontketent zich. Maar welke van de twee kampen heeft de meeste potentie om de strijd der spelcomputers te winnen? Gastredacteur Sander blikt vooruit op het gevecht van deze generatie…

Oorlog in alle era’s

Het is een term die bij menig gamer in het hoofd gegrift staat: de “console war”. Een term die al dateert uit het PlayStation 2-tijdperk, waarbij Sony vol goede moed verkondigde dat de oorlog voorbij was en de PlayStation 2 als winnaar uit de strijd van de zesde generatie consoles kwam. Nintendo’s GameCube en Microsofts eerste Xbox waren eervol overtroffen.

Maar alles veranderde met de komst van de zevende generatie. De gigantische concurrentiekloof was geen Silicon Valley of Grand Canyon meer; het gapende gat was geslonken tot een kleine scheiding tussen verschillende straattegels. De opvolgende PlayStation 3 werd voorbijgestreefd door de Nintendo Wii en zelfs de Xbox 360 wist flink aan terrein te winnen. Des te interessanter de volgende console-oorlogen zouden worden.

De voorgaande veldslag

De huidige generatie consoles, welke onder de zogenoemde achtste generatie valt, zag PlayStation echter weer als winnaar uit de bus komen. Dit valt terug te herleiden naar liefst drie cruciale factoren.

Allereerst zette de PlayStation 4 zich echt in op de gamers, terwijl de Xbox zich eerder profileerde als alles-in-één-systeem. Veel van deze (vaak ver-meme-de) functionaliteiten hebben in Europa echter nooit het daglicht gezien.

Wat natuurlijk ook niet hielp, was Xbox’ gefaseerde release. Waar de Xbox One eind 2013 al in de verkoop ging bij de wat grotere landen, verscheen de Xbox One in de Lage Landen pas een jaar later.

De doorslaggevende factor zat hem echter in het feit dat de PlayStation 4 je op release gewoonweg een Meiertje bespaarde, iets dat voor velen zeer aanlokkelijk klonk. Als het eerste schaap over de dam is, dan volgen de anderen. Laat dat nou precies het geval zijn geweest. De Xbox One is daar nooit meer bovenop gekomen.

Wie gaat als eerste in de aanval?

Nu de negende generatie in de voorverkoop verkeert, resteert de vraag wie de eerste reeks overwinningen gaat pakken. Hoewel ik vanzelfsprekend geen concreet antwoord hierop kan hebben — glazenbolkijken kan niemand — valt er zeker wel een verwachting op te maken met de feiten en speculatie rondom de PlayStation 5 en Xbox Series X/S.

Hierbij laten we Nintendo tevens buiten beschouwing. De eigenzinnige Nintendo Switch behoort tot de achtste generatie consoles, en het lijkt er niet op dat zij binnenkort met een geheel nieuwe console op de proppen komen. Nintendo kan je dan ook wel vergelijken met het Zwitserland van de “console war”: een partij die vooral neutraal blijft en een geheel eigen agenda volgt. Deze strijd wordt gevochten door PlayStation en Xbox.

Naar mijn verwachting zal PlayStation uiterst dominant zijn in de beginperiode van deze generatie. Waar de Xbox misschien grafisch sterker klinkt, biedt PlayStation een betere line-up met diverse exclusieve games waarover Xbox gewoonweg (nog) niet beschikt.

De nieuwe generatie is dan ook nog wel zeer vergelijkbaar met de achtste generatie; de PlayStation 4 bood een stevige catalogus met prachtexemplaren van exclusieve titels, terwijl de Xbox One (vooral later) kon leunen op de grafische mogelijkheden die het leverde.

De strijd om exclusiviteit

In het eerste jaar verschijnen op PlayStation 5 bijvoorbeeld Ratchet & Clank: Rift Apart, Horizon: Forbidden West, Demon’s Souls en zelfs een nieuwe God of War-titel. Zeker niet het minste rijtje spellen. Xbox heeft hier tegenover enkel het uitgestelde Halo Infinite, The Medium en heel misschien nog een nieuwe Hellblade of Forza Motorsport staan. En zelfs dat blijft nog enigszins onduidelijk. Bij Xbox is het vooralsnog onzeker of er überhaupt echte system sellers zullen volgen.

Doordat PlayStation meer zijn mannetje staat in de aanstaande aftrap, kan hetzelfde effect plaatsvinden als gedurende de achtste generatie, waarbij mensen de console kopen omdat anderen in de vriendengroep er ook eentje hebben. Toch wil ik deze generatie niet zo makkelijk wegschuiven; er zijn simpelweg veel meer factoren om rekening mee te houden.

Wat staat hierna te gebeuren? Nagenoeg alle grote studio’s van PlayStation Worldwide Studios — Sony’s eigen exclusiviteitsfabrieken — zullen iets uitbrengen tijdens de overgang tussen generaties, als ze dat recentelijk niet al gedaan hebben. Deze studio’s kunnen daarbij niet jaarlijks gigantische projecten klaarstomen. Dit kan ertoe leiden dat ná die eerste periode een behoorlijke droogte volgt wanneer gesproken wordt over first-party exclusives voor de PlayStation 5.

PlayStation excelleert, Xbox annexeert

Dat is precies een punt waar juist Xbox ontzettend goed op kan inhaken. Met de overname van Bethesda voor liefst 7,5 miljard dollar (!), telt de Xbox Game Studios liefst vijfentwintig verschillende ontwikkelaars (!), waarbij meer overnames tevens niet worden uitgesloten. Xbox is op een shopping spree.

Al die aangekochte ontwikkelaars moeten op een bepaald punt op de proppen komen met nieuwe games, wat na alle waarschijnlijkheid precies zal gebeuren op het moment dat de exclusives-droogte van de PlayStation 5 aanbreekt.

Aangezien er voorlopig nog wel een tekort aan beide apparaten heerst, is de kans aanwezig dat pas tegen het eind van deze beginperiode er genoeg console-aanbod voor de vraag is. Dat is dan ook het moment waarop de verwachte droogte van de PlayStation 5 van start gaat, waarvan de Xbox Series X/S behoorlijk kan profiteren.

Een abonnement voor iedereen en altijd

Xbox’ succesvolle Game Pass-abonnement is daarnaast nog een andere reden om mensen over te halen om voor de Xbox te kiezen. Voor een klein, maandelijks bedrag krijg je een gigantische digitale bibliotheek voorgeschoteld, met allerlei verschillende games — zogezegd ‘de Netflix van games’.

PlayStation gaf daarentegen aan voorlopig geen diensten zoals deze aan te willen bieden. Tel daarbij ook nog eens losse games à 80 euro op, en je snapt hoe Xbox meer voor minder lijkt te leveren.

Voor één PlayStation 5-titel kan je nagenoeg een jaar lang aan speelplezier op de Xbox Series X/S beleven met de Ultimate Game Pass, mochten de prijspunten gefixeerd worden. Met dat abonnement zijn de Xbox Game Studio-titels — tot op zekere hoogte de first-party exclusives van Xbox — al vanaf dag één te spelen, zonder extra kosten.

De eerste slag weegt het zwaarst

Toch is er een grote, rode draad te vinden in dit verhaal. De consoles die nagenoeg hun gehele generatie met de scepter hebben mogen zwaaien, zijn vaak degene die hun eerste veldslag gewonnen hebben. De Wii veroverde de wereld direct, doordat PlayStation en Xbox geen weerstand konden bieden tegen die ongekend lage instap op interessante nieuwe technologie.

De PlayStation 4 kreeg de directe leiding doordat de vierde console van Sony liefst honderd euro goedkoper was dan zijn directe concurrent, de Xbox One. De consequenties van die voorsprong zijn vandaag de dag nog voelbaar in je gemiddelde huiskamer, waar hoogstwaarschijnlijk géén Xbox One staat.

Diezelfde generatie bewees Nintendo dat het tegenovergestelde ook waar kan zijn: met de Wii U werd de handdoek linea recta in de ring geworpen. De onduidelijk onthulde opvolger van de Wii wist kinderen noch ouders te overtuigen van wat dit apparaat beter zou maken dan de nog altijd razend populaire voorganger. De Wii U kreeg geen voet aan de grond, exclusieve titels werden gemeden en voor je het weet doet Nintendo alsof de console nooit bestaan heeft.

Dus, wie wint?

Met die precedenten in het achterhoofd (en vooruitkijkend naar die zo belangrijke aftrap van de generatie) is het aannemelijk dat PlayStation de kroon pakt. Dat betekent echter niet dat Xbox direct met lege handen naar huis gaat, integendeel zelfs. Een sterke tweede helft vanuit Xbox kan leiden tot een behoorlijk spannende inhaalslag.

Mochten PlayStation en Xbox hun huidige koers behouden, dan zou ik stellen dat de tweekamp een ware nek-aan-nekrace wordt. De overwinning zal magertjes in het voordeel van de PlayStation 5 gaan uitvallen, toch gaat het een vergelijkbare situatie worden als gedurende de zevende generatie. De oorlog is daarmee echter nog lang niet gewonnen; die begint pas net weer aan te wakkeren…

Deze analyse is een gastbijdrage van Sander Klijn. Wil je inhaken op zijn visie voor de volgende generatie consoles? Laat van je horen in de reacties hieronder — of tik hem persoonlijk aan via bijvoorbeeld Twitter.