Featured Video Play Icon

review

Wooting 60HE

Magnetische klasse in miniformaat

Tom Kauwenberg

 |

12 januari 2023

Honey, I shrunk the keyboard. Kleine maar fijne toetsenborden winnen aan populariteit. Ook Wooting, voorvechter van het moderne analoge toetsenbord, waagt een poging op 60 procent, een van de populairdere miniformaatjes van dit moment. De Wooting 60HE verpakt veelbelovende, magnetische schakelaars in een compact, custom-achtig pakketje.

 

Vergis je niet: dat de Wooting 60HE klein is, maakt het apparaat geen kleinigheidje qua prijs. Met de nadruk op soepele vooruitstrevende schakelaars — waarover later meer — is dit een luxeproduct pur sang. Vroege vogels van de crowdfundcampagne mochten voordeliger instappen, maar sinds de daadwerkelijke productie kent de Wooting 60HE een adviesprijs van 179,99 euro.

Voor een nicheproduct is dat niet eens ongekend veel. Ook de allerkleinste toetsenbordjes kunnen, met de juiste toespitsing op puristen, makkelijk voor tweemaal dit bedrag verkocht worden. De vraag is natuurlijk vooral wat Wooting voor de stevige prijs oplevert. Te beginnen met een eerste indruk…

Bovenaanzicht van de Wooting 60HE, met de RGB-verlichting op een regenboogprofiel.

Klein maar verfijnd

Voor het nieuwe 60HE-model wijkt Wooting voor het eerst af van diens traditionele ontwerp. Waar Wooting voorheen schakelaars direct door een bovenplaat freesde, stappen de Nederlanders nu over op een gelaagde set trays die in het chassis verpakt wordt. Het ontwerp doet denken aan de opbouw van populaire ‘custom’ toetsenborden, zoals die van onder andere NovelKeys.

Dat is dan ook de bedoeling van de Wooting 60HE. Als gecrowdfund en consumentgericht product is het toetsenbordje ontwikkeld om verder aan te kunnen passen. De behuizing is met gestandaardiseerde afmetingen ook geschikt voor andere printplaten — en het magnetische PCB van Wooting kan gemakkelijk in een ander chassis geschroefd worden. Zie het als een kant-en-klaar toetsenbord, met een optioneel ‘custom’ randje. Wie het blieft, kan er zelf nog wat aan te knutselen.

 

Wooting 60HE – Technische specificaties

  • Switches Gateron x Lekker (lineair, 40~60 cN)
  • Gevoeligheid 255 drukpunten (8bit) tussen 0,1 en 4,0 mm afstand
  • Keycap stem Cherry MX-compatible
  • Duurzaamheid  100 miljoen ‘clicks’ gegarandeerd
  • Layout  60 procent (61 toetsen)
  • Anti-ghosting  N-key rollover
  • Frequentierespons 1000 Hertz ultrapolling
  • Responsiviteit <1ms (Tachyon mode)
  • Aansluiting Los te koppelen USB-C-kabel (1,8 meter, gevlochten)
  • Drivers Wootility
  • Opslag On-board storage voor 4 profielen (8 MB)
  • Verlichting Per-key RGB backlighting
  • Constructiemateriaal ABS-behuizing, PBT-keycaps, EPDM-rubber, verzinkt staal
  • Afmeting 302 x 116 x 38 millimeter (breedte x diepte x hoogte)
  • Gewicht Circa 605 gram (exclusief kabel)
  • Extra’s 2 reserve-switches, reserveschroefjes, keycap puller

 

Desalniettemin staat Wootings eigen totaalpakketje ook goed op zichzelf. De ABS-behuizing voelt ten alle tijden stevig en rigide, mede dankzij stabilisatie- en dempingslagen rondom de printplaat. Naast het dempen van schelle geluiden, maken die lagen de 60HE ook watervast, tot op een zekere hoogte. Voor de standaardprijs worden bovendien ook stevige, double-shot PBT-keycaps meegeleverd. Op elk front lijkt de Wooting 60HE gericht op een betrouwbare en vooral premium typervaring.

Het ontwerp is daarmee doelgericht, maar ook weer niet volledig smaakloos. Optioneel kunnen gebruikers riemen en andere tierelantijntjes door een gesp aan de linkerzijde lussen — vanuit Wooting werd daarvoor al een aardig voorbeeld van meegeleverd. De knalgele riem met het ‘Take Control’-credo geeft het simpele toetsenbordje toch een eigenzinnig en geheel optioneel stukje flair. Hetzelfde geldt ongeveer voor de net zo knalgele rubberen pootjes onderop het chassis. Ook die elementjes zijn optioneel te vervangen naar smaak.

Wel vervalt met nieuwere Wooting-toetsenbord de mogelijkheid om schakelaars snel te wisselen, zoals met de eerdere hot-swappable switches wel het geval was. Wegens de aard van de schakelaars is dat logisch, maar het gemis zal daarnaast sowieso niet groot zijn. Deze geheel eigen schakelaars blijken immers een van de beste elementen van de Wooting 60HE.

Het Wooting 60HE-toetsenbord zonder keycaps, met de Lekker-schakelaars vol in het zicht.

Lekker geschakeld, pik

Waar het bij Wooting immers vooral om draait, is natuurlijk de analoge input. Al sinds de allereerste Wooting One maakt het merk zich hard voor een slimmer soort toetsenbord. Doordat schakelaars voelen hoevér ze ingedrukt worden, ontstaat een flexibele nieuwe vorm van invoer.

Aanvankelijk werd de diepgang van schakelaars vergroot met optische input; inmiddels heeft Wooting een nieuwe, geheel eigen schakelaar. De in samenwerking met Gateron ontwikkelde Lekker-switch introduceert input aan de hand van het magnetisch Hall-effect (HE).

Magneten in de Lekker-schakelaar worden opgepikt door polariserende sensoren onderin de printplaat, een relatief uniek concept voor toetsenborden. Naast analoge diepgang staat het ook tot een ongekend responsieve input — verder op te krikken via Wootility — die nauwelijks tot geen slijtage oploopt. Optische schakelaars gaan al behoorlijk lang mee, maar de effectiviteit van magneten vergaat nog vele malen langzamer. De klikgarantie telt 100 miljoen aanslagen, maar in theorie kunnen het er nog veel meer worden.

Wetende dat de schakelaar analoog gebruikt dient te worden, trekken Wooting en Gateron alles uit de stal om een soepele travel te garanderen. Niet alleen is de switch ontiegelijk fluïde op zichzelf, met een ferme 60 cN bodem, het mechanisme wordt ook nog eens vanuit Wooting ingevet. Al met al beweegt de knop boterzacht op en neer, met hoogstens een zwoele, fraai gedempte ’thock’ bij intensief gebruik.

Het valt moeilijk te benadrukken in puur tekst, maar het gevoel en geluid van de Wooting 60HE zijn simpelweg subliem. Out of the box moet dit zo om en nabij het soepelste en stilste toetsenbord van nu zijn; ook na maanden gebruik blijft het schuren van schakelaars nog altijd uit. Wie een vloeiende typervaring hoog in het vaandel heeft, zit direct goed bij de 60HE — ook zonder zelf schakelaartjes te ontleden en in te vetten.

Close-ups van de magnetische Lekker-schakelaar van Wooting en Gateron.

Wootility, optioneel ook via het web

Om de analoge en digitale invoer van de Wooting 60HE naar eigen hand te kunnen zetten, maakt Wooting nog altijd gebruik van Wootility. De nieuwe versie van het besturingsprogramma is nog altijd strak en toegankelijk, met de introductie van gepaste nieuwigheden. Zonder al te veel moeite verwerk je controller-input (inclusief deadzones en actueringcurves) onder toetsengroepen en maak je verschillende profielen en macrolagen aan.

Uiteraard kan ook de RGB-verlichting van de 60HE versteld worden met Wootility. Ingebakken in de software zitten enkele profielen en interessante visualiseringen van de analoge input, maar veel meer omvat het niet. Wootility ontbreekt bijvoorbeeld nog aan (eigen) mogelijkheden om meerdere RGB-lagen in te richten of verschillende effecten te stapelen. Wel is het toetsenbord wederom te integreren in Razer Synapse, voor optionele RGB-synchronisatie met games en andere Chroma-apparatuur.

Wootility is niet bijzonder luxe, maar wel gebruiksvriendelijk en vrij van overbodige poespas. Een nieuwe webversie van Wootility onderstreept dat des te meer: via een website kunnen alle instellingen aangepast worden, wat de applicatie zelf volledig optioneel maakt. Daarnaast is de ‘software’ daardoor ook direct compatibel met vrijwel elk denkbaar besturingssysteem. Even je functietoetsen herordenen is een URL van je verwijderd. Well played, Wooting.

Geanimeerde afbeelding van de Wooting 60HE in de Wootility-software.

Een eigen klasse, voor een eigen niche

De Wooting 60HE is, los van de compacte lay-out, alsnog een nicheproduct pur sang. Op papier en in de praktijk is het een van de snelste en duurzaamste toetsenbordjes ooit, maar het zijn vooral de puristen die daar de meerwaarde van inzien. Dat ligt niet aan Wooting, maar eerder aan een soort onwetendheid van de gemiddelde toetsenbordgebruiker. Jammerlijk, want die desinteresse berooft Jan Alleman van een fantastische typervaring.

Wie net dat beetje meer overheeft voor een toetsenbord van een hogere klasse, is in ieder geval welkom bij Wooting. De Wooting 60HE komt weliswaar met een bovengemiddeld prijspunt voor kant-en-klare minitoetsenbordjes, maar dit apparaat is van een eigen klasse. Enerzijds vanwege de prettige Hall-effect schakelaars, anderzijds door zich uitzonderlijk tweakbaar te zijn. De Wooting 60HE vormt een fraaie basislijn om een ‘eigen’ 60-procent omheen te knutselen.

Uitreiking van het 'Innovatie in het Vaandel'-vaandel van Toms Tech voor het Wooting 60HE-toetsenbord.

Met een sterke toespitsing op nieuwe vormen van toetsenbordinvoer wint de Wooting 60HE het Innovatie in ’t Vaandel-vaandeltje. Wat dat zoal betekent, lees (en hoor) je op de Toms Tech Awards-pagina.

 

Wooting 60HE

In het kort...

Wat kost Wootings minitoetsenbord?

Crowdfund-sponsoren hadden iets betere tarieven; in productie kost de Wooting 60HE maar liefst 179,99 euro.

Wat krijg je daar precies voor terug?

Een ongekend duurzaam en soepel toetsenbordje, voor zowel competitieve gamers als typisten.

Wat doet Wooting beter dan de concurrentie?

Los van de magnetische klasse schittert het makkelijk te 'customizen' ontwerp en de vlotte (web)drivers.

Voor wie is de Wooting 60HE vooral geschikt?

Vooral toetsenbordpuristen en pro-gamers gaan hier goed op. Voor de gemiddelde gebruiker schrikt de hoge prijs-per-toets, ondanks alle aanpasbaarheid, mogelijk weer af.